Swędzące oczy, ciągły katar i dziwna chrypka – to charakterystyczne objawy alergii. Alergia na pyłki może pojawić się nawet w lutym, czy marcu, bo wtedy przypada okres pylenia leszczyny czy olchy. Jeśli ktoś jest uczulony na wiele pyłków, może mieć alergię nawet przez cały rok. Co więc zrobić, aby choć trochę zminimalizować objawy uczulenia? Przede wszystkim wzmocnić organizm i zapoznać się z kalendarzem pylenia roślin, który pozwoli z wyprzedzeniem zabezpieczyć się przed kontaktem z alergenem.

Alergia na pyłki – czym jest i skąd się bierze?

Alergia na pyłki należy do alergii wziewnych, na którą choruje 1 % populacji. Powstaje ona w wyniku nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na neutralną dla innych ludzi cząsteczkę lub substancję. W przypadku alergii na pyłki alergenem jest pyłek drzew, kwiatów, czy traw. Uczulająca w ziarnach pyłku jest m.in. skrobia, która zostaje uwolniona po uszkodzeniu pyłku. Ziarna skrobi unoszą się wtedy wraz z alergenami i wnikają do dróg oddechowych człowieka. Choć ziarna pyłku są tym czynnikiem, który najczęściej wywołuje odczyn alergiczny, to jednak istnieją przypadki, gdzie uczulać mogą również korzenie, liście, czy łodygi roślin. Tak dzieje się np. w przypadku babki lancetowatej, czy ambrozji.

W przypadku pyłkowicy mamy do czynienia z reakcją alergiczną typu I. Wydzielanymi w trakcie reakcji alergicznej przeciwciałami są charakterystyczne przeciwciała klasy IgE, a mediatorami np. histamina, czy serotonina.

Objawy alergii na pyłki

W zależności od tego, w którym miejscu alergeny wnikają w ciało człowieka, wywołują dolegliwości albo ze strony oczu, nosa, gardła, jamy ustnej lub dolnych dróg oddechowych, skóry, czy żołądka.

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa to jeden z najczęstszych objawów alergii, który pojawia się w okresie pylenia. Wiąże się z nagłymi napadami kichania, nadmierną produkcją wodnistej wydzieliny, obrzękiem błony śluzowej nosa, w szczególności w rejonie dolnej oraz środkowej małżowiny nosowej. Niektóre osoby mogą jednak nie mieć objawów związanych ze zbyt dużą ilością wydzieliny. Wtedy ma u nich miejsce suche zapalenie błony śluzowej, które może upośledzać drożność nosa. Objawem podrażnienia z powodu alergii są też krwawienia z nosa.

Zapalenie spojówek

Występowanie alergicznego zapalenia spojówek występuje u 5- 22 % populacji. Podstawowym objawem jest tutaj swędzenie oczu oraz ich łzawienie. Innym z objawów jest zaczerwienienie oczu, które jest skutkiem rozszerzenia się naczyń krwionośnych. Zwykle jest ono dość powierzchowne, o czym świadczy różowa a nie czerwona barwa błony śluzowej. Oprócz tego dość często dochodzi do obrzęku spojówek, pojawia się też rodzaj nieprzyjemnego kłucia w oku. Niektóre osoby mogą mieć przy tym również zaburzenia widzenia lub światłowstręt.

Astma oskrzelowa

Astma oskrzelowa to kolejny objaw alergii na pyłki. Charakteryzuje się przejściowym ograniczeniem przepływu powietrza, które przechodzi przez drogi oddechowe. W związku z ograniczeniem dostępu powietrza, powstaje uczucie duszności, kaszel, jak również świszczący oddech. Nagły atak astmy wymaga natychmiastowej reakcji i zastosowania leków wziewnych.

Najczęstsze alergeny

Wiadome jest, że nie każdy pyłek roślin będzie uczulał. Aby miał właściwości alergizujące musi np. pochodzić od roślin wiatropylnych i posiadać antygeny, które wywołują uczulenie. Pyłki, które spełniają te warunki i mogą najbardziej uczulać w marcu i kwietniu to: wierzba, orzechy laskowe, olcha, brzoza, klon, jesion, wiąz, topola. Aby wywołały objawy alergii, konieczne jest co najmniej 70 takich pyłków na m2. Z kolei do pyłków, które najbardziej alergizują w późniejszych miesiącach (ich okres pylenia przypada na maj, czerwiec, lipiec i sierpień) należą: trawy, pszenica, bylica, akacja, babka, komosa, lipa, żyto. Tu wystarczy od 15 do 20 pyłków na m2, by dać objawy uczulenia.

Jak chronić się przed alergią?

Jeśli chcesz ochronić swój organizm przed nadmiernym kontaktem z alergenem i wspomóc odporność, aby stan zapalny w organizmie nie był aż tak gwałtowny, wówczas:

1. Zapoznaj się z kalendarzem pylenia roślin (dostępny na stronie: http://www.alergia-allegra.pl/kalendarz.html). Dzięki niemu będziesz wiedzieć, kiedy przypada okres pylenia drzew lub bylin, na które jesteś uczulony. Pozwoli ci to na ograniczenie kontaktów z alergenem m.in. poprzez unikanie przebywania na powietrzu w tym czasie. W kalendarzu pylenia zaznaczone są często regiony Polski, w których stężenie pyłków w danym momencie jest najwyższe. Jeśli w twoim otoczeniu najbardziej pyli bylica, która cię uczula (okres pylenia przypada głównie na sierpień), a ty akurat masz możliwość wyjazdu w mniej obciążone tymi pyłkami rejony- zrób to. Wyjedź przynajmniej na dwa tygodnie, aby odciążyć organizm i choć trochę zmniejszyć kontakt z alergenem.

2. Spożywaj regularnie nienasycone kwasy tłuszczowe, które mają udowodnione działanie przeciwzapalne. Reakcja alergiczna powoduje ciągły stan zapalny w organizmie. Jeśli nasycisz organizm wystarczającą i stałą dawką np. kwasów Omega-3, możesz liczyć na zminimalizowanie objawów alergii np. mniejszy katar w okresie pylenia.

3. Stosuj probiotyki. Wprawdzie ich działanie zmniejsza przede wszystkim objawy alergii pokarmowej, jednak są takie szczepy bakterii, które, tak jak np. Lactobaciluus rhamnosus GG, potrafią wzmacniać ogólną odporność organizmu. Dzięki nim układ immunologiczny człowieka działa sprawniej i potrafi radzić sobie lepiej w stanach zapalnych.

Jak leczyć alergię?

Jeżeli twojej alergii towarzyszy katar sienny, zastosuj krople do nosa, które zmniejszą obrzęk i pozwolą ci łatwiej oddychać. Przy zapaleniu spojówek, sięgnij po sól fizjologiczną lub tak zwane sztuczne łzy, które umożliwią ci dokładne wypłukanie alergenów z oka. Jeśli objawy zapalenia spojówek nie ustąpią, użyj kropli ze sterydami (dostaniesz na nie receptę od lekarza). Gdy zechcesz zmniejszyć ogólne, uciążliwe objawy alergii, zastosuj doustne preparaty przeciwalergiczne, które przepisze ci lekarz. Dzięki nim zmniejszysz ilość produkowanej wydzieliny w nosie, jak również złagodzisz zaczerwienie, czy świąd oczu. W momencie, gdy zaostrzenie objawów alergii doprowadzi do astmy, wówczas sięgnij po przepisany ci przez lekarza beta-2-mimetyk wziewny.

Następnie, stosując się do wskazówek swojego alergologa, wprowadź kurację długoterminową i zacznij zażywać w małej dawce glikokortykosteroidy. To powinno ustabilizować astmę. Jeśli jednak objawy nie ustąpią, lekarz może kazać ci podtrzymać stosowanie glikortykosteroidów wziewnych w małej dawce i doda do tego albo beta-2-agonistę, teofilinę lub lek przeciwleukotrienowy. Alergolog może również zadecydować o zastosowaniu glikokortykosteroidu w średniej lub dużej dawce. Gdy mimo tych starań, nie uzyska się zadowalającej kontroli astmy, lekarz zapewne podwyższy poziom podawanego glikokortykosteroidu, do którego dołączona zostanie teofilina lub lek przeciwleukotrienowy.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

 

Źródło:

P. Rapiejko, Alergeny pyłku roślin, „Alergia, Astma, Immunologia” 1997, nr 2 (1), s. 9-18

L. Pfaundler, Diagnostyka i terapia w pediatrii, Wrocław 1999, s. 364

A. Adamska, M. Gałęcka, P. Szachta, W. Cichy, Rola probiotyków w chorobach alergicznych, ‘Pediatria współczesna. Gastroeneterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka” 2011, nr 13 (3), s. 33-35

T.Witczak, A. Pas-Wyroślak, C. Pałczyński, Zawodowe alergiczne zapalenie spojówek, „Medycyna Pracy” 2007, nr 58 (2), s. 125-130