Fitoestrogeny są związkami roślinnymi występującymi w żywności, takiej jak pełne ziarna, liściaste warzywa, fasola, soja i czosnek. Badania sugerują, że fitoestrogeny mogą naśladować działanie estrogenu i dlatego mogą oferować takie same korzyści jak hormon, szczególnie w zakresie ochrony przed utratą gęstości kości i łagodzenie uderzeń gorąca u kobiet w okresie menopauzy. Poznajmy zatem bliżej czym są tego rodzaju związki i jakie mogą mieć znaczenie dla zdrowia.

Fitoestrogeny składają się z najbardziej znanych izoflawonów, a także prenyflawonoidów, kumestanów i lignanów. W medycynie alternatywnej suplementy diety zawierające fitoestrogeny są czasami stosowane w profilaktyce nowotworów zależnych od hormonów, w tym niektórych form raka sutka, ale także chorób serca, osteoporozy i objawów menopauzy.

Fitoestrogeny dość często wiązane są zaburzeniami endokrynologicznymi, co oznacza, że ​​wchodzą w interakcję z hormonami i mogą zmieniać całą gospodarkę. Niektórzy badacze mają obawy, że ich właściwości estrogenowe mogą powodować pewne negatywne skutki dla zdrowia. W rzeczywistości, obecnie fitoestrogeny są jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów w dziedzinie żywienia i zdrowia kobiet.

Fitoestrogeny – Jak działają i jaki mają wpływ na zdrowie

Do tej pory badania nad wpływem fitoestrogenów na zdrowie przyniosły mieszane rezultaty. Oto kilka kluczowych wyników badań.

Zmniejszanie ryzyka niektórych nowotworów

Niektóre badania pokazują, że spożywanie fitoestrogenów wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju raka okrężnicy, sutka, jajników, prostaty, przewodu pokarmowego i endometrium.

W 2016 r. przegląd 17 badań wykazał, że spożywanie izoflawonów sojowych było skorelowane z 23% zmniejszeniem ryzyka raka jelita grubego. W 2015 r. metaanaliza 10 badań wykazała, że ​​spożycie soi miało znaczący wpływ ochronny przed rakiem endometrium. Z kolei w 2014 r. przegląd 40 badań wykazał, że spożycie soi wiąże się z niewielkim zmniejszeniem ryzyka raka żołądka i jelit.

W przypadku raka piersi niektóre badania pokazują, że kobiety w krajach o wysokim spożyciu izoflawonów, takich jak Japonia, gdzie często spożywa się zupę miso, narażone są mniejsze ryzyko tej choroby. Jednak poprzednie badania wykazały, że fitoestrogeny mogą stymulować wzrost już istniejących guzów piersi.

Opóźnianie utraty gęstości i masy kości

Niektóre kobiety stosowały fitoestrogeny jako alternatywę hormonalnej terapii zastępczej, podejścia terapeutycznego stosowanego w celu zmniejszenia objawów menopauzy i zmniejszenia ryzyka osteoporozy oraz chorób sercowo-naczyniowych.

Badanie z 2013 r. wykazało, że te specyficzne związki roślinne mogą hamować komórki, które powodują utratę masy kostnej i poprawiają tworzenie i gęstość mineralną kości. Przegląd badań z 2012 r. wykazał, że suplementy izoflawonów sojowych istotnie zwiększają gęstość mineralną kości u kobiet nawet o 54%.

Jednak badanie z 2015 r. wykazało wyższe wskaźniki niskiej gęstości mineralnej kości w okolicy lędźwiowej i szyjki kości udowej u Japonek z menopauzą, które cechowały się wyższym spożyciem izoflawonów. Kilku badaczy stwierdziło, że nie ma wystarczających dowodów na to, że fitoestrogeny istotnie poprawiają gęstość kości.

Obniżanie poziomu cholesterolu

Kilka badań wykazało, że fitoestrogeny mogą obniżać czynniki ryzyka rozwoju chorób serca. Na przykład metaanaliza badań opublikowanych w 2011 r. wykazała, że ​​regularne spożywanie od 1 do 2 porcji białka sojowego dziennie znacząco obniżało poziom „złego” cholesterolu w surowicy krwi. Starsze badania wykazały podobne powiązania.

Jednak w recenzji opublikowanej w 2016 roku przez British Journal of Pharmacology stwierdzono, że izoflawony nie zmieniają znacząco poziomu lipidów w organizmie, a fitoestrogeny nie zmniejszają znacząco ryzyka problemów sercowo-naczyniowych. Jednak szczególnie lignany mogą zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych wśród palaczy.

Źródła fitoestrogenów

Fitoestrogeny występują w wielu substancjach powszechnie obecnych w rozmaitych suplementach diety. Ich najlepsze źródła to między innymi:

Siemię lniane – Bogate w błonnik i kwasy tłuszczowe omega-3, siemię lniane zawiera rodzaj fitoestrogenów, mających zdolność obniżenia poziomu cholesterolu – szczególnie u kobiet po menopauzie. Może także redukować uderzenia gorąca.

Soja – Stwierdzono również, że produkt ten zawiera związki fitoestrogenne zwalczające uderzenia gorąca i obniżające poziom cholesterolu we krwi. Wstępne badania wskazują, że soja może również pomóc w utrzymaniu kości w lepszej kondycji, a także nieznacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju raka piersi.

Czerwona koniczyna – Innym źródłem izoflawonów, jest koniczyna czerwona, będące ziołem często stosowanym w łagodzeniu objawów menopauzy. Stwierdzono, że ten naturalny fitoestrogen łagodzi uderzenia gorąca, a także hamuje utratę gęstości mineralnej kości podczas klimakterium. Wyniki wstępnych badań sugerują również, że koniczyna czerwona może zmniejszać ryzyko rozwoju raka prostaty.

Inne dobre źródła fitoestrogenów to także lucerna, chmiel i niepokalanek.

Używanie fitoestrogenów dla zdrowia

Ostatecznie nie ma wystarczających dowodów na to, że same fitoestrogeny są na tyle silne, aby istotnie poprawić liczne aspekty zdrowia. Niektórzy lekarze uważają, że należy zachować ostrożność podczas ich spożywania ze względu na potencjalne działania niepożądane.

Niektóre badania sugerują, że genisteina – fitoestrogen znajdujący się w soi, może zakłócać działanie tamoksyfenu – leku stosowanego w leczeniu raka piersi. Co więcej, osoby, które cierpią na wszelkie choroby wrażliwe na hormony, powinny unikać tych związków w pożywieniu, ze względu na ich aktywność podobną do estrogenu.

Jeśli rozważasz zastosowanie fitoestrogenów w leczeniu lub zapobieganiu jakimkolwiek problemom zdrowotnym, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, rozważając wszystkie potencjalne korzyści i zagrożenia. Samoleczenie choroby i unikanie lub opóźnianie standardowej opieki może mieć poważne konsekwencje zdrowotne.